سیلیکاژل یک بسپار سه‌بعدی است که از واحدهای چهاروجهی دی‌اکسید سیلیسیم تشکیل شده‌است. این ماده یک مادهٔ متخلخل است.از کاربردهای سیلیکاژل می‌توان به کاربرد آن به عنوان یک کاتالیزگر، مادهٔ خشک‌کن یا در سوانگاری اشاره کرد.
سیلیکاژل جاذب خوبی برای آب، الکل، فنول‌ها، آمین‌ها، و . . . است که این کار را از راه پیوندهای هیدروژنی انجام می‌دهد. ظرفیت جذب‌کنندگی سیلیکاژل در دماهای پایین بیشتر از آلومینا و زئولیت است، با این وجود اگر میزان رطوبت کم باشد، نسبت به زئولیت خاصیت جذب‌کنندگی کمتری نشان می‌دهد. در مقابل احیای سیلیکاژل ساده‌تر است و با حرارت دادن آن تا دمای ۱۵۰ درجهٔ سلسیوس ممکن می‌شود، این در حالیست که زئولیت باید تا حدود ۳۵۰ درجهٔ سلسیوس حرارت داده شود. با توجه به این خواص سلیکاژل در محیط‌هایی که دما پایین، میزان فشار بخار آب متوسط، و ظرفیت جذب‌کنندگی زیادی نیاز است استفاده می گردد.
تاریخچه:
این ماده در جنگ جهانی اول برای جذب سطحی بخار آب و گاز موجود درون ماسک گازاشک‌آور استفاده شده‌است.
روش سنتز این ماده نخستین بار توسط پروفسور و شیمی‌دان والترپاتریک در دانشگاه دانشگاه جانز هاپکینز در سال ۱۹۱۹ ثبت شده‌است.
این ماده در جنگ جهانی دوم برای محافظت لوازم ارتشی از آسیب رطوبت ٫ خشک نگه داشتن پنی سیلین و به عنوان کراکینگ کاتالیزوری سیال بستربرای محافظت از سوخت‌های با عدد اکتان بالا استفاده می‌شده‌است
خطرات:
این ماده غیر سمی ٫ غیرقابل اشتعال و واکنش ناپذیر است و تنها با موادی نظیر هیدروژن فلورید ٫ اکسیژن دی فلورید٫ کلرین تری فلورید ٫ اسیدها و بازهای قوی و اکسیدکننده‌ها واکنش می‌دهد.
غبار ناشی از دانه‌های این ماده برای پوست ٫ چشم‌ها و مجراهای تنفسی سوزش‌آور است بنابراین در هنگام استفاده از این ماده باید احتیاط لازم صورت گیرد.
غبارهای شفاف این ماده بیماری به نام سیلیکوزیس که یک بیماری شغلی-ریوی بر اثر تنفس‌های طولانی مدت غبارهای سیلیس است را در پی دارد. اما غبارهای غیر شفاف آن سخت شده‌است و بیماری به وجود نمی‌آورد
کاربرد:
خشک کن
سیلیکا ژل به عنوان یک ابزار حفاظت برای کنترل رطوبت نسبی در نمایشگاه‌ها، کتابخانه‌ها و موزه‌ها استفاده می‌شود.
شیمی
در شیمی، سیلیکا ژل در کروماتوگرافی به عنوان یک فاز ثابت استفاده می‌شود
بستر گربه
سیلیکا ژل به تنهایی یا همراه با مواد سنتی تر مانند خاک رس، به عنوان بستر گربهاستفاده می‌شود.
تصفیه آب
با توجه به خواص جذب آب سیلیکا ژل، از آن در فیلترهای دستگاه تصفیه آب خانگی استفاده می‌شود
ترانسفورماتور
سیلیکا_ژل اندیکاتوردار، در ترانسفورماتور های خطوط برق هم کاربرد دارد، که به عنوان صافی روغن و رطوبت گیر در آن ها استفاده می‌شود.
پنجره های دو جداره
در بین پروفیل های پنجره دو جداره مورد استفاده قرار میگیرد ،برای گرفتن نم و رطوبت جهت جلوگیری از بخار بین شیشه ها