تاریخچه کاغذ دیواری

تاریخچه کاغذ دیواری در واقع از چین باستان آغاز می‌شود. برای این ادعا می‌توان ۲ دلیل را مطرح نمود:

1- چینی‌ها مخترع کاغذ بودند.

2- چینی‌ها کاغذ برنج را ۲۰۰ سال پیش از میلاد بر دیوارهای خود می‌چسباندند.

گفته می‌شود که در قرن ۸ میلادی یک زندانی چینی راز کاغذ را بر عرب‌ها فاش نمود که در نتیجه آنها نیز دانش کاغذسازی را به اروپا منتقل نمودند. پس از آن بسیاری از اروپائیان متمول به هنرمندان سفارش کاغذهای نقاشی شده در ابعاد وسیع را جهت نصب بر دیوارهای منازل خود می‌دادند، اما کاغذ دیواری واقعی با پیدایش صنعت چاپ متولد شد. در دوران رونسانس، کاغذ دیواری که با استفاده از تکنیک چاپ کلیشه چوبی تولید می‌شد، در میان اشراف اروپا محبوبیت یافت. از زمان قرون وسطی، طبقه تراز اول جامعه عادت به نصب فرشینه‌های تزئینی بر دیوارهای منازل خود داشتند. این فرشینه‌های تزئینی هم به اتاق رنگ می‌داد و هم به عنوان لایه‌ای عایق میان دیوار سنگی و فضای داخلی عمل می‌کرد و در نتیجه گرمای درون اتاق را حفظ می‌نمود.

با این همه این فرشینه‌ها بسیار گرانقیمت بودند. از اینرو تنها افراد فوق‌العاده ثروتمند توانایی تهیه آن‌ها را داشتند.

طبقه نیمه مرفه که یا به دلیل قیمت گزاف و یا جنگ‌هایی که تجارت بین‌المللی را متوقف می‌کرد توان خرید این فرشینه‌ها را نداشتند، برای روح دادن به اتاقهایشان به کاغذ دیواری روی آوردند.

کاغذ دیواری‌های اولیه طرح‌هایی مشابه تصاویر فرشینه‌ها داشتند و گاهی اوقات ورقهٔ بزرگ کاغذی همانند فرشینه‌ها به صورت آزاد بر روی دیوار نصب می‌شد و گاهی نیز همچون سیستم امروزی آنرا بر دیوار می‌چسباندند.

معمولاً تصاویر چاپی به جای آنکه قاب شده و بر دیوار نصب شوند، بر دیوار چسبانده می‌شدند و احتمالاً ابعاد بسیار بزرگ این تصاویر چاپی که چند ورقه‌ای نیز بودند صرفاً به منظور چسبانده شدن بر دیوار تولید می‌شدند.

برخی از هنرمندان سرشناس چنین آثاری خلق می‌کردند. از جمله «آلبرشت دورر» که هم در زمینه چاپ تصاویر بزرگ و هم چاپهای تزئینی جهت آویختن بر دیوار فعالیت می‌کرد.

بزرگترین تصویر چاپی «طاق نصرت» بود که به سفارش مکسیمیلیان اول امپراتور روم مقدس در سال ۱۵۱۵ چاپ و تکمیل شد. این کاغذ دیواری ابعاد عظیم ۳٫۵۷ در ۲٫۹۵ متر را داشت و از ۱۹۲ ورق کاغذ تشکیل شده بود و در چاپ دوره اول آن ۷۰۰ کپی از آن تولید شد تا پس از رنگ آمیزی دستی، در قصرها و به خصوص سالنهای اجتماعات شهری آویخته شود.

نمونه‌های اندکی از الگوهای تکرار شوندهٔ کاغذ دیواری‌های اولیه به جا مانده‌است، اما تعداد زیادی از کلیشه‌های اصلی که نمایانگر الگوهای تزئینی آن زمان می‌باشند هنوز هم در دسترس است.

انگلستان از کشورهای پیشرو در صنعت کاغذ دیواری محسوب می‌شود. قدیمی‌ترین نمونهٔ به جا مانده از کاغذ دیواری در انگلستان که در لندن به چاپ رسیده بوده به سال ۱۵۰۹ برمی گردد.

استفاده از کاغذ دیواری بعد از دوران تکفیر هنری هشتم از سوی کلیسای کاتولیک بسیار رایج شد، زیرا این امر موجب قطع روابط سایر کشورها با انگلستان و در نتیجه جلوگیری از صدور فرشینه به آن کشور شد. از آنجا که انگلستان خود در تولید فرشینه مهارتی نداشت، اشراف و نجیب زادگان به کاغذ دیواری روی آوردند.

در دوران حکومت الیور کرامول تولید کاغذ دیواری از سوی دولت مذهبی عملی بیهوده به شمار آمد و متوقف شد اما با بازگشت چارلز دوم دوباره متمولین متقاضی کاغذ دیواری شدند.

حکومت کرامول، فرهنگی کسالت بار را بر مردم تحمیل کرده بود، از این رو پس از مرگش مردم به خرید وسایل خانگی رفاهی که در دوران وی ممنوع شده بود روی آوردند.

در اواسط قرن هجده بریتانیا به اولین تولیدکننده و صادر کننده کاغذ دیواری در اروپا تبدیل شده بود.

در اوائل قرن نوزدهم با توسعه چاپ توسط نیروی بخار، تولیدکنندگان کاغذ دیواری در انگلستان موفق به تولید انبوه آن شدند که این امر به کاهش قیمت و در نتیجه قابل خرید شدن آن توسط طبقه متوسط انجامید.

در آن زمان کاغذ دیواری به عنوان وسیله‌ای ارزان و مؤثر جهت روح بخشیدن به اتاقهای تاریک و تنگ طبقه کارگر از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار شد. با شروع قرن بیستم کاغذ دیواری یکی از رایج‌ترین اقلام مورد استفاده در منازل دنیای غرب گردید.

ورود این محصول به ایران به دوران حکومت ناصرالدین شاه قاجار بازمی‌گردد. وی که علاقه‌ای خاص به شیوه‌های معماری و هنر مغرب زمین داشت، در زمان نوسازی کاخ گلستان با پوشاندن دیوارهای آن کاخ توسط کاغذ دیواری‌های وارداتی از زمره نخستین افرادی شد که باب ورود این محصول به ایران را گشودند.