در این بخش قصد داریم، به بررسی ۳۰ نمونه حجم معماری بپردازیم. طراحی حجم یک ساختمان، چه بزرگ و چه کوچک، پیرامون یک کانسپت صورت می گیرد. در وقاع کانسپتی متولد، رشد و در قالب حجم معماری نمود پیدا می کند. در ادامه مقدمه ای در مورد کانسپت ارائه شده است که پیش از بررسی نمونه حجم های ارائه شده، دعوت می کنیم این مقدمه را مطالعه نمایید.

کانسپت در لغت به معنای مفهوم , فکر وتصور کلی است. کانسپت را می توان هدف طراحی یک پروژه نامید و یا روش و زبان معمار برای تبادل اندیشه با دیگران زبان معماریست و چگونگی شکل گیری اندیشه معمار در زبان معماریست.

کانسپت ایده و تفکر معمار است که بر اساس آن پروسه طراحی صورت گرفته است. امروزه خصوصا از دهه ۶۰ میلادی تا کنون ارزیابی کانسپت در معماری مسئله مهم و تعیین کننده در ارزش دهی و ارزشگذاری

بر معماریست برای تعیین ارزش کانسپت در معماری باید دو نکته را مورد بررسی قرار داد :

 توانایی معمار در نحوه پردازش کانسپت

 دانش معمار و احاطه کامل او بر معماری

کانسپت معماری پر ارزش ترین بخش از کار معماری قلمداد می شود وملاک اصلی ارزیابی قدرت وضعف معماری امروز در جهان به شمار می رود.

کانسپت ها ایده هایی هستند که عناصر گوناگونی را در یک جا گردهم می آورند.در معماری کانسپت مسیری است که طی آن نیازها ی فیزیکی،شرایط محیطی وباورها بهم می پیوندند وبه این ترتیب کانسپت ها بخش مهمی از روند طراحی معماری را شکل می دهند.

کانسپت با ایده متفاوت است.کانسپت را میتوان هدف طراحی و اندیشه پنهان دریک پروژه نامید .

هدف، تحلیل سایت و مکان یابی ساختمان، عوامل فرهنگی اجتماعی، عوامل جغرافیایی، شرایط آب و هوایی، برنامه فیزیکی طرح، خواسته کارفرما، مقیاس و تناسبات، بررسی مصالح و تکنولوژی ساخت بنا، ابعاد انسانی و فضاهای معماری (حرایم) و الزامات تأسیساتی از عوامل موثر بر کانسپت در طراحی هستند.

انواع کانسپت :

 کانسپت های قیاسی ( نگاه به دیگر چیزها)

 استعاری ( نگاه به انتزاعات)

 جوهری ( نگاه به ماورای نیازهای برنامه)

 برنامه ای ( نگاه به نیازها و اهداف خواسته شده)

 ایده آل گرا ( نگاه به ارزشهای مطلق)

سلسله مراتب کانسپت :

درک رابطه تقدم و تاخری موجود بین تصور, ایده, کانسپت در واقع سرآغاز روند دستیابی به کانسپتی مناسب برای یک بناست این رابطه به این صورت ترتیب داده میشود : تصور, ایده و کانسپت. که بر اساس الگوی افزایش پیچیدگی , متناسب بودن و عمق فکری است.

برای دانستن کانسپت ۲ نکته را باید بدانیم :

اول اینکه کانسپت لزوما مساله ای عجیب و غریب و یک شعر الهام شده نیست همیشه ما کلیسای نور تادائو آندو یا کلیسای رونشان لوکور بورزیه را طراحی نمیکنیم کانسپت میتواند یک ترکیب خوب حجمی به همراه فضاهای تامل برانگیز معمارانه باشد مثل کارهای ریچارد میر.

دوم اینکه همیشه لازم نیست طرح ما دارای کانسپت خاص درونی باشد رسیدن به عملکرد بهینه اولین انتظاریست که از یک معمار میرود.

شاید پرداختن به یک دور باطل باشد اما ملاک های ارزش گذاری در ذهن انسان معیارهای معناگر و مفهوم ساز هستند موسیقی با نت ها نواخته میشود, شعر با کلمات سروده میشود معماری نیز برای نواخته شدن و یا حتی سروده شدن احتیاج به ایده و کانسپت دارد تا به فضا فرم ببخشد و احساسات انسانی را بیدار کند.

سخن اخر اینکه بحث کانسپت یک بحث عمیق و طولانی است من از دیدگاه خود به آن پرداختم در دانشکده های معماری اساتیدی که خود گاها از درک صحیح این مساله ناتوانند توانایی روشن کردن راه را برای دانشجو ندارند و دانشجوی سرگردان در پی خرید کانسپت است با این حال به هیچ وجه از نظر من اعتراض دانشجویان پذیرفته نیست