چسب صحافی و کاربرد آن
چسب صحافی بسته به نوع کاربرد، انواع و اقسام مختلفی دارند. اما اغلب چسبهای مورد استفاده در این صنعت با پایه های رزینی و پلیمری متفاوت در دسته ی چسبهای ترموپلاستیک قرار دارند.
دسته بندی عمومی چسبهای مصرفی:
الف) چسب سرد
ب) چسب گرم
از گذشته برای صحافی کتاب شیوه های گوناگونی ابداع گردیده است. در روشهای ابتدایی، انتهای کتب دوخته می شد . با گذشت زمان و ظهور برخی از چسب های جدید ، از چسب هایی با منشأ حیوانی و سپس از چسبهای سیلیکاتی و پلی وینیل استاتی استفاده می‌شد. با توجه به تیراژ بسیار بالای کتاب در سال‌های اخیر و با توجه به سرعت صحافی پایین با چسب های سنتی، عموماً مشکلات زیاد در تحویل کتب ایجاد می‌شد. با ارائه چسبهای گرم و سرد سرعت کاربری بسیار بالا و با استفاده از دستگاههای اتوماتیک سرعت صحافی افزایش سریع یافت. امروزه با استفاده از این چسب ها امکان صحافی چند هزار جلد کتاب در یک ساعت نیز ایجاد شده است. چسبهای صحافی آمیزه‌ای از چند پلیمر، عوامل چسبناک کننده، اصلاح کننده ویسکوزیته و پایدار کننده‌های حرارتی می‌باشند. با تغییر مقدار هریک از این اجزاء می توان خواص متفاوتی از چسبهای گرم به دست آورد. لازم به ذکر است که در انتخاب یک چسب بایستی پارامترهای مختلفی بررسی شوند. رنگ، ویسکوزیته، زمان گیرایی، نقطه نرم شوندگی، میزان چسبندگی، قیمت و شرایط مصرف مثل نوع دستگاه و نوع جلد مشخص کننده نوع چسب مصرفی میباشد.
چسبهای سرد و کاربردهای آن
به طور کلی چسبهای سرد برای عطف کتاب به کار گرفته میشود. در کارگاههای کوچک صحافی این چسبها، که پایه پلیمری دارند به صورت دستی و با برس اعمال می شوند. در چاپخانه های بزرگتر، دستگاههای متنوعی برای اعمال این قبیل چسبها وجود دارد. خاصیت اصلی مورد انتظار از چسبهای سرد، نگهداری عطف کتاب است؛ به صورتیکه فرم یکپارچه در خلال استفاده از کتاب حفظ گردد. این چسب ها بر پایه پلی وینیل استات تولید میشوند و در زمره ارزانترین و در دسترسترین چسبها طبقه بندی میشوند. در اصطلاح عموم، از آنها با نام چسب چوب نیز یاد میشود. گونه‌های تخصصی تر چسبهای سرد مورد مصرف در این صنعت، به کاربردهائی نظیر “گرد کردن عطف کتاب”، “شیرازه چسبانی”، “ایجاد انعطاف پذیری بیشتر در شیرازه کتاب” و … مربوط میشوند.
روش مصرف چسبها ی سرد:
ابتدا چسب بوسیله آب تمیز- دارای درجه حرارت متعادل- رقیق گردد. میزان آب مصرفی بر حسب نوع کار و نیاز حداکثر حدود۵۰ درصد وزن چسب میباشد. پس از اختلاط کامل و حصول مخلوطی همگن و یکنواخت بر حسب امکانات موجود کارگاهی، چسب بوسیله غلطک (ماشینهای مربوطه) و یا بصورت دستی بر روی سطوح کار اجرا و با توجه به دمای محیط کار، پس از تامل زمان لازم بهم چسبانده میشود.
معرفی برخی از انواع چسب سرد
چسب پلاستیک سرد
نوعی چسب میباشد که جهت چسباندن کارهایی که روکش سلفون دارند و باید به بخشی از مقوا چسبانده شوند، کاربرد دارد. این چسب شباهت زیادی به چسب صحافی سرد دارد و با قلمو به راحتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چسب صنعتی
از چسب‌هایی است که در صحافی جلدسازی برای چرم و پارچه و امثال این‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چسب هم از چسبهای سرد است و حلال آن تولوئن میباشد و حسن بسیار خوب آن تاب برنداشتن کار میباشد. نقطه ضعف این چسب این است که بوی شدیدی دارد و در هوای آزاد به سرعت تولوئن آن تبخیر میشود. نحوه‌ی کار کردن با این چسب این است که بعد از چسب زدن باید حدود ۵ دقیقه صبر کرد تا روی آن خشک شود، سپس کار را با فشار به همدیگر چسباند. به دلیل اینکه این چسب آب ندارد و کار تاب بر نمی‌دارد از آن برای چسباندن گالینگور (کاغذ به مقوا) زیاد بهره می‌برند. زیرا به راحتی با استفاده از قلمو یا دستگاه چسب‌زن غلتکی می‌توان آن را به کار برد.
چسبهای گرم و کاربردهای آن
چسبهای گرم نیز عمدتا برای عطف کتاب به کار میروند. این چسبها عموما بر پایه اتیل وینیل استات یا سنتتیک رابر تهیه میشوند و تفاوت آنها در مواد افزودنی دیگری است که بسته به فرمولاسیون آنها متغیر است. با توجه به انواع کاغذهای موجود در بازار، این چسبها نیز گستردگی قابل توجهی به لحاظ تعداد نامهای تجاری دارند. به صورت کلی، چسبهای گرم با توجه به “کاغذهای تحریری”، “کاغذهای گلاسه” و “گرماژهای متفاوت” کاغذ و جلد مورد استفاده برای این کار تعیین و مورد استفاده قرار میگیرند. چسب صحافی گرم بهترین چسبی است که در جلدسازی و شومیز کردن به خصوص برای کتاب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این چسب به صورت گرانول (جامد) است و در حرارت خاصی مایع میشود و بسته به کارخانه سازنده زمان جهت چسباندن کار از ۱۰ ثانیه تا ۵۰ ثانیه متغیر میباشد. این چسب هم باید با دستگاه چسب گرم مورد استفاده قرار گیرد و نمی‌توان با قلمو آن را به کار برد. خاصیت خوب این چسب این است که آب در آن وجود ندارد و کار تاب بر‌نمی‌دارد.
کدام چسب صحافی بهتر است؟
بهترین چسب موجود در بازار، چسب صحافی مشهد کد 811 است